پبسیاری از ما در طول زندگی با پیچ‌خوردگی یا شکستگی مچ پا مواجه شده‌ایم. پس از آسیب‌دیدگی، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد و استفاده از روش‌هایی مانند گچ گرفتن، مچ‌بند،و فیزیوتراپی به کاهش درد کمک می‌کند. پیچ خوردگی مچ پا و کشیدگی تاندون از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی هستند. این عارضه‌ها به‌ویژه در ورزشکاران متداول است و می‌تواند عملکرد آن‌ها را مختل کند. روش‌های درمانی مؤثری برای این بیماران ارائه می‌شود.در این مقاله درباره پیچ خوردگی مچ پا و درمان آن اطلاعات ارزشمنده کسب خواهید کرد.
پیچ‌خوردگی مچ پا چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
پیچ‌خوردگی مچ پا، شایع‌ترین آسیب ورزشی در بین ورزشکاران است. زمانی که این عارضه رخ می‌دهد، عروق خونی پاره شده و باعث کبودی و تورم می‌شود. رباط‌های مچ پا نیز ممکن است پاره شوند که در ادامه به بررسی آناتومی و آسیب‌های این رباط‌ها خواهیم پرداخت.
آناتومی مچ پا
مچ پا شامل استخوان‌های پاشنه، تالوس، تیبیا، فیبولا، ناویکولار، کوبوئید و کانئیفورم است. رباط‌های عمده مچ پا شامل رباط تالوفیبولار قدامی و خلفی و رباط کالکانئوفیبولار هستند که ممکن است در هنگام پیچ‌خوردگی آسیب ببینند.
انواع پارگی‌های رباط
پارگی رباط تالوفیبولار قدامی : شایع‌ترین رباط آسیب‌دیده که بیش از ۸۰ درصد آسیب‌های رباطی مچ پا را شامل می‌شود.
پارگی رباط کالکانئوفیبولار: این رباط بین دو رباط تالوفیبولار قرار دارد و ثبات استخوان کالکانئوس را تأمین می‌کند. در پیچ‌خوردگی‌های شدید، این رباط ممکن است پاره شود.
پارگی رباط تالوفیبولار خلفی: این رباط نیز در پیچ‌خوردگی‌های شدید آسیب می‌بیند.
علائم پیچ‌خوردگی مچ پا
- تورم
- خونریزی
- التهاب
- بی‌ثباتی در مفصل مچ پا
- درد و حساسیت به لمس
- ناتوانی در حرکت
عوامل و ریسک فاکتورهای پیچ‌خوردگی مچ پا
عوامل شامل افتادن، پیچ‌خوردگی در سطوح ناهموار، فرود ناصحیح و تروما می‌باشند. ریسک فاکتورها شامل فعالیت‌های ورزشی شدید، سطوح ناهموار، آسیب‌های قبلی، فیزیک بدنی نامناسب و کفش‌های نامناسب است.
پیشگیری از پیچ‌خوردگی مچ پا
پیشگیری شامل گرم‌کردن صحیح، توجه به سطوح ناهموار، استفاده از بریس‌ها، کفش‌های مناسب، تقویت عضلات مچ پا و تمرینات بالانس و انعطاف‌پذیری است.
تشخیص بر اساس معاینات کلینیکی و پاراکلینیکی مانند X-ray، MRI، CT scan انجام می‌شود.
انواع پیچ‌خوردگی مچ پا
درجه 1: کمتر از ۵۰ درصد فیبرهای رباط کشیده و پاره شده است.
درجه 2: بیش از ۵۰ درصد فیبرهای رباط کشیده و پاره شده است.
درجه 3: رباط به طور کامل پاره شده است.
درمان پیچ‌خوردگی مچ پا
درمان شامل استفاده از تکنیک PRICE، فیزیوتراپی، بستن آتل، استفاده از کراچ و عصا، داروهای ضد التهاب، و در موارد شدید جراحی است. درمان به سه فاز تقسیم می‌شود:
فاز اول: استراحت و استفاده از تکنیک‌های PRICE.
فاز دوم: بازگشت دامنه حرکتی، قدرت و انعطاف‌پذیری.
فاز سوم: تمرینات قدرتی و استقامتی و بازگشت به شرایط قبل از آسیب.
فیزیوتراپی در پیچ‌خوردگی مچ پا
فیزیوتراپی شامل گرما، الکتروتراپی، اولتراسوند، شورت ویو دیاترمی، تیپینگ، بریس‌های کمکی، تمرینات تقویتی، ماساژ، ریلکسیشن، لیزر درمانی، مگنت تراپی، تمرینات اصلاحی و تعادلی، نیدلینگ و الکتروتراپی است. تمام این روش‌ها در کلینیک فیزیوتراپی مرکزی شریعتی ارائه می‌شود.
شیوع و عوامل مرتبط با پیچ‌خوردگی مچ پا
بیش از ۸۰ درصد پیچ‌خوردگی‌ها به سمت داخل و در حالت پلانتار فلکشن رخ می‌دهد. افرادی با آسیب‌های قبلی در ناحیه مچ پا، نوجوانان و جوانان، و افرادی با فعالیت‌های ورزشی شدید بیشتر در معرض این آسیب هستند.
نسبت جنسیت در پیچ‌خوردگی مچ پا
در نوجوانان و جوانان، پیچ‌خوردگی مچ پا در مردان بیشتر است، در حالی که در سنین بالاتر این آسیب در زنان بیشتر دیده می‌شود که به علت ضعف عضلات نگهدارنده در آن‌ها است.