درمان سریع شکستگی ها
شکستگی به معنای ترک جزئی یا کامل در استخوان است که می‌تواند به شکل باز (خروج استخوان از پوست یا وجود زخم عمیق) یا بسته (شکستگی بدون آسیب پوست) رخ دهد. شکستگی‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:
- شکستگی گرین استیک (Greenstick): شکستگی ناقص که بخشی از استخوان شکسته و بخش دیگر خم می‌شود.
- شکستگی عرضی (Transverse): ایجاد شکستگی خطی و مستقیم روی استخوان.
- شکستگی مارپیچ (Spiral): شکستگی به صورت دورانی، معمولاً ناشی از پیچ‌خوردگی استخوان.
- شکستگی مورب (Oblique): شکستگی با زاویه مورب روی استخوان.
- شکستگی فشرده‌سازی (Compression): خرد شدن استخوان و پهن یا صاف شدن آن.
- شکستگی تکه‌تکه (Comminuted): استخوان به سه یا چند قطعه تقسیم می‌شود.
- شکستگی مقطعی (Segmental): استخوان در دو نقطه شکسته و قطعه‌ای از استخوان به صورت "شناور" درمی‌آید.
علائم شکستگی استخوان
علائم شکستگی استخوان بسته به نوع، شدت و محل آسیب می‌تواند متفاوت باشد، اما معمولاً افراد دچار این عارضه با نشانه‌های زیر روبرو می‌شوند:
- تورم در ناحیه آسیب دیده
- کبودی اطراف محل شکستگی
- بی‌حسی یا کاهش حس در ناحیه آسیب‌دیده
- درد ضربان‌دار یا تشدید شونده با حرکت و فشار
- اختلال در عملکرد و کاهش توانایی استفاده از بخش آسیب‌دیده
- تغییر شکل یا زاویه غیرطبیعی محل استخوان شکسته
- ناتوانی در حرکت یا جابه‌جایی عضو آسیب‌دیده
- خونریزی، زخم و آسیب باز (در موارد شکستگی باز)
- رنگ پریدگی، سرد شدن عضو، سرگیجه و حتی تهوع (به‌ویژه در شکستگی‌های گسترده و استخوان‌های بزرگی مانند لگن یا ران)
متداول‌ترین استخوان‌هایی که دچار شکستگی می‌شوند
برخی از استخوان‌ها بیشتر از سایرین مستعد شکستگی هستند، به خصوص در اثر ضربه، زمین خوردن یا حوادث ورزشی. در ادامه، متداول‌ترین استخوان‌هایی که دچار شکستگی می‌شوند، ذکر شده‌اند:
شکستگی دست یا انگشتان
شکستگی دست یا انگشتان یکی از انواع شایع آسیب‌های اسکلتی است، زیرا انگشتان و کف دست به دلیل استفاده مداوم در فعالیت‌های روزمره و قرار گرفتن در معرض خطر، بیشتر دچار آسیب می‌شوند. در ارزیابی این شکستگی‌ها، متخصص ارتوپد و مفاصل نه تنها به وضعیت استخوان‌ها، بلکه به سلامت تاندون‌ها و اعصاب نیز توجه می‌کند تا از عدم وجود آسیب همزمان اطمینان حاصل شود. بیشتر این شکستگی‌ها با آتل‌بندی یا گچ‌گیری قابل درمان هستند، اما در موارد خاص و پیچیده ممکن است عمل جراحی ضرورت پیدا کند.
شکستگی مچ دست
شکستگی مچ دست معمولاً بر اثر افتادن روی کف دست یا زمانی که زیر پا خالی می‌شود رخ می‌دهد و این آسیب می‌تواند بیش از یک استخوان را درگیر کند. پزشک به‌ویژه به وجود شکستگی در استخوان اسکافوئید (بین قاعده انگشت شست و بالای استخوان رادیوس) و همچنین دررفتگی استخوان هلالی (لونیت) توجه دارد، زیرا تشخیص این آسیب‌ها در تصاویر رادیولوژی معمولی دشوار است. بسته به نوع و محل شکستگی و میزان برهم‌خوردگی تراز استخوان‌ها، ممکن است درمان با گچ‌گیری یا نیاز به عمل جراحی باشد. با این حال، هدف اصلی در درمان شکستگی مچ دست، حفظ تراز طبیعی است تا از عوارضی مانند آرتروز در محل مفصل جلوگیری شود.
شکستگی لگن
شکستگی لگن یکی از شایع‌ترین انواع شکستگی‌ها در سالمندان، به‌ویژه افراد بالای ۷۵ سال است. هرچند زمین‌خوردن و ضربه مستقیم از دلایل رایج این آسیب هستند، اما پوکی استخوان نقش مهمی در افزایش خطر شکستگی لگن دارد و گاهی این شکستگی به صورت خودبخودی اتفاق می‌افتد. مفصل لگن (هیپ) یک مفصل گوی و کاسه‌ای است که از حفره استابولوم (کاسه لگن) و سر فمور (سر استخوان ران) تشکیل شده است. شکستگی لگن عموماً به شکستگی فمور اشاره دارد و تقریباً همه موارد نیاز به عمل جراحی دارند. انتخاب نوع جراحی بستگی به محل دقیق شکستگی در استخوان فمور دارد.
شکستگی پا
شکستگی استخوان پا از جمله مهم‌ترین آسیب‌های اندام تحتانی است که معمولاً در اثر ضربه شدید یا وارد شدن نیروی بیش از حد به استخوان رخ می‌دهد. زمانی که این نیرو از حد تحمل استخوان فراتر رود، شکل استخوان تغییر یافته و شکستگی ایجاد می‌شود. تمام استخوان‌های مختلف پا از ران تا کف پا، در معرض خطر شکستگی قرار دارند و بسته به محل، شدت و نوع شکستگی، ممکن است مفاصل اطراف مانند زانو یا مچ پا نیز درگیر شوند. شکستگی‌های استخوان‌های ساق پا شامل درشت‌نی (تیبیا) و نازک‌نی (فیبولا)، و همچنین استخوان قاپ (تالوس) که نزدیک‌ترین استخوان به کف پا است، می‌توانند عملکرد و حرکت مفاصل را تحت تأثیر قرار دهند. نوع و شدت شکستگی، تعیین‌کننده‌ی روش درمان خواهد بود.
شکستگی شانه(کتف)
استخوان کتف (اسکاپولا) یک استخوان مثلثی شکل در پشت قفسه سینه است که شکستگی آن به ندرت رخ می‌دهد و کمتر از یک درصد کل شکستگی‌های بدن را شامل می‌شود. یکی از عوامل کاهش شیوع شکستگی کتف، توده عضلانی محافظ اطراف آن است که از آسیب‌پذیری آن می‌کاهد. شکستگی کتف معمولاً در اثر مانند تصادفات رانندگی یا سقوط از ارتفاع رخ می‌دهد و اغلب با صدمات دیگر مانند آسیب به جمجمه، ستون فقرات، ریه یا شکستگی دنده‌ها همراه است.